Covid-19- ը ստեղծվել է լաբորատորիայո՞ւմ․ նոր ուսումնասիրությանը թերահավատորեն են մոտեցել

Նրանք բացատրել են, որ գիտնականներն այս հատվածներն օգտագործում են ԴՆԹ-ի շինարարական բլոկներից գենոմներ հավաքելու համար, եւ այդպիսի արտադրական գործընթացը, իրենց կարծիքով, թողնում է բնորոշ հետք:

Կենսաբան, մաթեմատիկոս Ալեքս Ուօշբերնը, Հյուսիսային Կարոլինայի Դյուկի համալսարանի դեղագիտության պրոֆեսոր Անտոնիուս Վանդոնգեն եւ մոլեկուլային իմունաբան Վալենտին Բրուտելը թողարկել են իրենց  SARS-Cov-2 գենոմի ուսումնասիրության նախատպագրական տարբերակը:

«Ապագա համավարակները կանխելու համար անհրաժեշտ է հասկանալ՝ արդյոք SARS-Cov-2- ը անմիջականորեն փոխանցվել կենդանիներից մարդկանց, թե լաբորատորիայում դժբախտ պատահարի հետեւանքով, — իրենց հետազոտությունում նշում են հեղինակները:

Գիտնականները բացատրում են, որ մինչեւ COVID-19-ի համավարակը հետազոտողների տարբեր խմբեր ուսումնասիրում էին, թե ինչպես կորոնավիրուսները կարող են ներթափանցել մարդու օրգանիզմ:

 «Նման փորձերը պահանջում են վարակիչ կլոնների ստեղծում, ինչը պահանջում է լիարժեք վիրուսային in vitro ԴՆԹ-ի հավաքում», — նշում են հեղինակները:

Ըստ նրանց, այս մեթոդը օգտագործում է հատուկ ֆերմենտներ, որոնք կոչվում են «սահմանափակման ֆերմենտներ»՝ ԴՆԹ-ի շինարարական բլոկներ ստեղծելու համար, որոնք այնուհետ կարող են վիրուսային գենոմի պատշաճ կարգով միասին «կարվել»:

Լաբորատորիայում վիրուս ստեղծելու համար հետազոտողները սովորաբար փոփոխում են վիրուսային գենոմը՝ ավելացնելով եւ հեռացնելով կցակարման հատվածները, որոնք կոչվում են «սահմանափակման կայքեր»:

 «In Vitro գենոմի հավաքումը օգտագործվել է բազմաթիվ կորոնավիրուսների հակադարձ գենետիկ համակարգեր ստեղծելու համար, ինչպիսիք են գաստրոէնտերիտը, Mers-ը, SARS-ը, կորոնավիրուսը, որոնք հայտնաբերվել են չղջիկների մոտ եւ այլն», — ասում են հեղինակները:

Նրանք գրել են, որ SARS-Cov-2-ը անոմալիա է՝ գենոմի ավելի շատ սինթետիկ հավաքման, քան բնական էվոլյուցիայի հավանական արտադրանք:

«SARS-Cov-2-ի սահմանափակման քարտեզը համապատասխանում է նախկինում գրանցված բազմաթիվ կորոնավիրուսների սինթետիկ գենոմներին, համապատասխանում է հակադարձ գենետիկայի արդյունավետ համակարգի համար անհրաժեշտ բոլոր չափանիշներին, մոտ հարազատներից տարբերվում է համանիշական մուտացիաների զգալիորեն ավելի բարձր հաճախականությամբ սինթետիկ ճանաչելիությամբ կայքերում եւ ունի մատի  սինթետիկ մատնահետք, որը քիչ հավանական է, որ նրա ամենամոտ հարազատներից է առաջացել», — ասում են գիտնականները:

 Նրանք եզրակացրել են, որ «մեծ հավանականություն կա, որ SARS-Cov-2- ը կարող է առաջանալ որպես in vitro հավաքված վարակիչ կլոն»:

Այնուամենայնիվ, ուսումնասիրության արդյունքներին չափազանց թերահավատորեն են մոտեցել։

Տեխասի A&M համալսարանի վիրուսաբան Բենիամին Նեյմանը նշել է, որ այս ուսումնասիրությունը գանգագուշակության կամ համարագիտության մոլեկուլային համարժեքն է եւ դիտարկում է ոչ իրական հատկանիշը, որը օգտակար չի լինի ոչ վիրուսի, ոչ մարդու համար, որը ժամանակակից տեխնոլոգիայի միջոցով կփորձի հավաքել  վիրուսը։

Նրա խոսքով՝ այս հետազոտությունն ապացույց չէ հօգուտ կամ ընդդեմ վիրուսի լաբորատոր ծագման վարկաբեկված գաղափարի։ Բենիամին Նոյմանն ավելացրել է, որ հետազոտությունում փորձագետները փնտրել են նուկլեոտիդների շաբլոններ, որոնք մարդիկ օգտակար են համարել, որովհետեւ դրանք կարող են տրոհվել ռեստրիկցիայի ֆերմենտներով։

«Ռեստրիկցիայի ֆերմենտները բնականորեն հանդիպում են մանրէներում եւ օգտակար գործիք են եղել վաղ միկրոկենսաբանական լաբորատորիաներում։ Ռեստրիկցիայի ֆերմենտների մեծ մասը փնտրում է 6-8 նուկլեոտիդային շաբլոններ, որոնք պատահականորեն հանդիպում են ցանկացած նուկլեոտիդային հաջորդականությունում։ Եթե նայելու լինենք տեխնոլոգիային, որն այժմ մենք օգտագործում ենք վիրուսի հավաքման համար, ապա այն խիստ տարբերվում է ռեստրիկցիայի ֆերմենտների օգտագործման բումից 1900-ականներին – 2000-ականների սկզբին»,- ավելացրել է նա։

Բժիշկ Նոյմանն ավելացրել է. «Փաստարկի էությունը, ըստ երեւույթին, այն է, որ քանի որ 6-8 որոշված նուկլեոտիդային շաբլոնները հանդիպում են գեների սկզբին մոտ կամ վերջում, դա ինչ-որ կերպ ապացուցում է մարդու միջամտությունը»։

Բայց, ըստ նրա, չկա որեւէ պատճառ, որպեսզի գենոմը հավաքող մարդը հավաքեր հաջորդական այն կտորները, որոնք սկսվում կամ ավարտվում են հենց գեների սահմանագծերին»։ «Այս մեթոդաբանությունն իմաստազուրկ բան է, ինչպես եւ նրա եզրահանգումները։ Ներկայում գոյություն ունեն կորոնավիրուսների հազարավոր տարբեր գենոմներ, իսկ այս հետազոտությունն ընտրել է քառասունից քիչ գենոմներ, որոնք հաստատում են իրենց տեսակետը»,- նշել է նա։

Նրա խոսքով՝ գոյություն ունեն ռեստրիկցիայի մոտ հարյուր ֆերմենտներ, որոնք օգտագործվում են ամենուրեք, իսկ նրանք ընտրել են երկուսը, որոնք կարծես թե հասատում են իրենց տեսակետը։ «Գիտությունը եւ  խելամիտ վերլուծությունն այսպես չեն աշխատում»,- ավելացրել է բժիշկ Նոյմանը։