Գերնորերի պայթյունները երկու անգամ ոչնչացրել են կյանքը Երկրի վրա․ Նման աղետների կրկնվելու վտանգ կա՞
Գերմանիայի և Իսպանիայի գիտնականների նոր հետազոտությունը, որը հրապարակվել է Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) ամսագրում, ցույց է տվել, որ Երկրի վրա տեղի ունեցած առնվազն երկու զանգվածային վերացումներ հնարավոր է՝ կապված են գերնորերի պայթյունների հետ։ Տիեզերքում տեղի ունեցած այս կատակլիզմները զգալի ազդեցություն են թողել Երկրի կենսոլորտի վրա։
Ինչպե՞ս են գերնորերի պայթյունները ազդում Երկրի վրա
Գերնորերը տիեզերական ամենահզոր երևույթներից են։ Երբ զանգվածեղ աստղը ավարտում է իր կյանքի շրջափուլը և պայթում, այն արտանետում է հսկայական քանակությամբ էներգիա և ճառագայթում։ Եթե նման իրադարձություն տեղի ունենա Երկրին մոտ տարածքում, այն կարող է՝
- Ավերել օզոնային շերտը՝ բարձրացնելով ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման մակարդակը։
- Առաջացնել թթվային անձրևներ՝ փոխելով մթնոլորտի քիմիական կազմը։
- Ցրել ծանր տարրեր, որոնք կարող են ազդել կլիմայի և էկոհամակարգերի վրա։
Որո՞նք են այն զանգվածային վերացումները, որոնք կարող էին լինել գերնորերի պայթյունների հետևանք
Գիտնականներն ուսումնասիրել են հատկապես երկու զանգվածային վերացումներ՝
- Օրդովիկյանվերացումը (445 միլիոնտարիառաջ) – հանգեցրեց ծովային անողնաշարավորների 60%-ի ոչնչացման։
- Ուշդևոնյանվերացումը (372 միլիոնտարիառաջ) – վերացրեց Երկրի բոլոր տեսակների 70%-ը, ներառյալ՝ խոշոր փոփոխություններ ձկների շրջանում։
Հետազոտողների հաշվարկներով՝ այս երկու իրադարձությունները ժամանակային առումով համընկնում են Երկրի մերձակայքում տեղի ունեցած հնարավոր գերնորերի պայթյունների հետ։
Գիտական խումբը վերլուծել է զանգվածեղ աստղերի (OB-աստղերի) բաշխվածությունը 3260 լուսային տարվա շառավղով և հաշվարկել գերնորերի պայթյունների հաճախականությունը։ Նրանք պարզել են, որ այն պայթյունները, որոնք տեղի են ունեցել մինչև 65 լուսային տարվա հեռավորության վրա, համընկնում են զանգվածային վերացումների ժամանակահատվածների հետ, որոնք, ըստ ուսումնասիրությունների, պայմանավորված էին արտաքին գործոններով։
Կա՞ն ապագայում նման աղետների վտանգներ
Այս պահի դրությամբ գիտնականները պարզել են երկու աստղ, որոնք կարող են պայթել առաջիկա մեկ միլիոն տարվա ընթացքում՝
- Անտարես
- Բետելգեյզե
Սակայն երկու աստղերն էլ գտնվում են Երկրից ավելի քան 500 լուսային տարվա հեռավորության վրա։ Համակարգչային մոդելավորումները ցույց են տալիս, որ այս հեռավորությունը բավարար է, որպեսզի պայթյունները էական վնաս չպատճառեն մեր մոլորակին։
Հետևաբար, չնայած գերնորերի պայթյունները անցյալում կարող էին ողբերգական դեր խաղալ Երկրի կյանքի պատմության մեջ, գիտնականների գնահատմամբ՝ մոտ ապագայում նման վտանգներ չկան։
