4 տարի առաջ էլինան քայլում էր ինքնուրույն։ Չէր էլ կարծում, որ մի օր տեղաշարժվելու համար ստիպված կլինի օգտվել քայլակից, իսկ երբեմն նաև սայլակից։
«Մինչև 2019 թվականը ես լրիվ ինքնուրույն մարդ էի։ Ինքնուրույն քայլում էի, նույնիսկ կողքից ոչ մեկ կյանքում չէր գուշակի, որ ես ունեմ ինչ-որ մի խնդիր», — պատմում է նա։
Երիտասարդ կնոջ մոտ ցրված սկլերոզ հայտնաբերվեց տասը տարի առաջ։ Աջ կողմի թուլությունից հետո Էլինան հետազոտվեց ու ախտորոշվեց հիվանդությունը։
Ախտորոշումից հետո սկսվեց նրա կյանքի ծանր փուլը։ Ասում է՝ ամենադժվարն իհարկե ախտորոշումն ընդունելն էր։ Հատկապես, երբ ուսումնասիրեց հիվանդությունը, տեղեկացավ, թե ինչ բարդ հետևանքներ կարող է այն ունենալ։
Կինը պատմում է. սկզբից սթրեսային վիճակ էր մոտը, հետո սովորեց ապրել այդ վիվանդությամբ։
Բժիշկները հենց սկզբում զգուշացրին՝ բարդություններից խուսափելու կամ դրանք նվազագույնի հասցնելու համար հարկավոր է անհապաղ սկսել բուժումը։ Սակայն հետազոտություններն ու դեղորայքը շատ թանկ են։ Հենց դեղորայքի չափազանց բարձր գնի պատճառով Էլինան չկարողացավ ընդունել դեղեր, որոնք ոչ թե բուժելու էին հիվանդությունը, այլ թույլ չէին տալու, որ այն զարգանար ու հասցներ հաշմանդամության։
Ու թեև հետազոտություններն էլ են բավական ծախսատար, էլինան տարվա մեջ երկու անգամ պարտադիր հետազոտվում էր։ Ասում է՝ առաջին վեց տարում վիճակը եղել է կայուն, նոր օջախ չեն հայտնաբերվել։ Գուցե դա էլ է նպաստել, որ հիվանդությունը լուրջ չընդունի, հետևանքներն էլ անտեսի։ Էլինայի առողջական վիճակը սկսել է վատանալ 2019 թվականից հետո։
«Ես տարեցտարի զգում էի, որ ավելի քիչ ու քիչ տարածություն եմ կարողանում անցնել ինքնուրույն։ Իսկ հիմա արդեն ինքնուրույն այլևս չեմ կարողանում։ Այսինքն, օգտվում եմ քայլակից, երբեմն սայկալից», – ասում է նա։
Էլինայի պատմությունը տիպիկ օրինակ է, թե ինչի կարող է հասցնել ցրված սկլերոզը՝ բուժումն ուշացնելու դեպքում։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս՝ եթե պացիենտը բուժումը չի սկսում ախտորոշումից անմիջապես հետո, ապա շատ մեծ է հավանականությունը, որ 5-7 տարի անց նա կդառնա հաշմանդամ։
«Մարդիկ դառնում էին հաշմանդամ և ստիպված պառկում էին անկողին։ Որովհետև, ցավոք սրտի, ցրված սկլերոզը ոչ թե ախտահարում է մի ձեռքը, կամ ոտքը, կամ ականջը, քիթը, աչքը, ախտահարում է ոչ թե վերին վերջույթներն առաջին հերթին, որ հիվանդը չի կարողանում օգտվել ձեռքերով, այլ ավելի շատ ստորին վերջույթները և հիվանդը չի կարողանում տեղաշարժվել։ Դրա համար նա անպայման պետք է պառկի կամ սայլակով տեղափոխվի։ Դա բնականաբար ազդում է մնացած օրգան համակարգերի վրա, դա հասկանալի է։ Բայց ամենավատը, որ հիվանդն արդեն դառնում է անկողնային և անպայման կարիք ունի կողմնակի խնամքի», – ասում է Հայաստանի Նյարդաբանների Ասոցիացիայի նախագահ, բ.գ. դ. պրոֆեսոր, Երևան ԲԿ՝ Նյարդաբանության ծառայության ղեկավար Գուրգեն Հովհաննիսյանը։
«Այսօր մեր երկրի երիտասրադների նյարդաբանական խնդիրներից ամենածանրագույնը և սրագույնը հանդիսանում է, այդպես կոչված, ցրված սկլերոզը։ Երիտասրադների կենտրոնային նյարդային համակարգի ամենատարածված ախտահարումներից մեկն է։ Ինչքանով է տարածված։ Օրական առնվազն 4-5 հիվանդ մենք տեսնում ենք ցրված սկլերոզով։ Շաբաթական առնվազն մեկ-երկու նոր դեպք ցրված սկլերոզով։ Հիվանդությունը սարսափելի շատ է տարածված», – ասում է ԵՊԲՀ նյարդաբանության ամբիոնի վարիչ, «Աստղիկ» ԲԿ և 2-րդ բուժմիավորման Նյարդաբանության ծառայության ղեկավար, բ.գ. դ. Պրոֆեսոր Հովհաննես Մանվելյանը։
Հստակ վիճակագրություն չկա, թե մեր երկրում ցրված սկլերոզով քանի հիվանդ է ապրում։ Պաշտոնական վիճակագրությամբ նրանց թիվը մոտ 300 է, սակայն իրականում՝ ավելի շատ։ Մի մասը մեծ ծախսերից խուսափելով նույնիսկ չի հետազոտվում, շատերն էլ իրենց առողջական խնդրի մասին չեն բարձրաձայնում։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
